مارکام منیجر یا همان مدیر ارتباطات و بازاریابی کیست؟

خاص‌ترین و جدید‌ترین شغل‌های روز دنیای دیجیتال کدام‌ها هستند؟ با وارد‌شدن به کدام بخش صنعت، در دنیای پیچیدۀ امروز بیشتر می‌درخشید؟
یکی از عناوین شغلی که از رادار همۀ جویای کار و حتی برندها به‌خوبی می‌گریزد، «Marcom Manager» یا «مدیریت ارتباطات بازاریابی» است که حتی در اینترنت و فضای مجازی نیز اطلاعات کمی از آن پخش شده است. همچنین می‌شود به‌جای Marcom Manager که عبارت طولانی است از عنوان Marcomm (با دوتا m) استفاده کرد.

مارکام‌ها چه کسانی هستند و نقش آن‌ها در کسب‌و‌کارها چیست؟

همه به آن‌ها «راویان ماهر» می‌گویند. می‌پرسید چرا؟ چون برای شما از چیزهایی که باب روز هستند و نیز از ایده‌ها و طرح‌های نوین می‌گویند، شیوه‌های نوین تبلیغات و بازاریابی دیجیتال را به شما نشان می‌دهند و درنهایت، هوش سازمانی را برای دستیابی به سهم بیشتری از مشتریان بازار، در مسیری هموارشده به کمک کمپین‌های موفق، به کار می‌برند.

امروزه جلب توجه مشتری و بیشتردیده‌شدن، به رقابتی تنگاتنگ و نفس‌گیر بین شرکت‌ها و صاحبان ایده تبدیل شده است که لحظه‌ای درنگ و غفلت در آن، فرق بین تجارتی موفق و تجارتی به‌زمین‌خورده را رقم می‌زند. به این دلیل کارفرمایان از متخصصان در ارتباطات بازاریابی یا مارکام‌ها کمک می‌گیرند. این حرفه‌ها استراتژی‌های بازاریابی را پایه‌ریزی می‌کنند تا به کمک آن‌ها مشتریان بیشتری را به‌سمت مجموعۀ خود بکشانند. آن‌ها فقط مغز متحرک سازمان نیستند، بلکه مدام در حال رشد و بهبود هستند تا هوش تجاری شرکت را افزایش دهند و اسم آن برند را جاودانه کنند.

برای تبدیل‌شدن به «مارکام» موفق، علاوه بر هوش ذاتی و خلاقیت، باید نوعی پیش‌زمینۀ کاری در ارتباط با بازاریابی یا تبلیغات نیز داشته باشید. هیچ کارفرمایی، یک مدیر بدون تجربه و خام را استخدام نخواهد کرد و حتی بعضی از آن‌ها نیز کاندیدا‌هایی با مدارک دانشگاهی بالاتر را ترجیح می‌دهند.

شرح وظایف مارکام منیجر

• برنامه‌ریزی و مدیریت کمپین‌های تبلیغاتی و دیجیتال مارکتینگ و اجرای آن‌ها؛
• افزایش آگاهی کاربران از برند به کمک کمپین‌ها و دیگر فعالیت‌های دیجیتال؛
• انجام تحقیقات بازاریابی یا کمک به آن‌ها؛
• نظارت بر آنالیز و ارزیابی داده‌های گرفته‌شده از بازار؛
• پیاده‌سازی استراتژی‌های مالی و بودجه‌ای؛
• همکاری با تمام تیم‌ها مانند تیم IT، تیم ساخت و تولید، تیم حقوقی و… .

روزی که به‌عنوان یک «مارکام» استخدام شوید، رهبری دپارتمان تبلیغات، مصاحبه‌های تبلیغاتی و ایجاد ارتباطات استراتژیک بر گردن شما خواهد افتاد و پایه‌ریزی استراتژی‌های ارتباطی برای مشتریان و برندها را انجام می‌دهید. پس باید فرصت‌ها را شناسایی ‌کنید و به کمک اطلاعات جمع‌آوری‌شده و همکاری با تیم تولید یا طراحی، برای هدف جدید (شامل محصولات یا خدمات) مسیری تعیین ‌کنید.

قابلیت‌های مارکام برای رهبری استراتژی‌های بازاریابی

مهارت‌های اجتماعی، زبانی و گفتاری در این شاخه حرف اول را می‌زند. همان‌طور‌که پیش‌تر اشاره کردیم، داشتن پس‌زمینه در تبلیغات و بازاریابی ممکن است به کمک شما بیاید؛ ولی بسیاری از مدیران رده‌های ارشدتر مدرک دانشگاهی در رشته‌هایی مانند بازاریابی، ارتباطات یا تبلیغات را بیشتر می‌پسندند. به‌علاوه اگر در بین کلاس‌های دانشگاه، یکی دو کارگاه و کلاس خارج از برنامه هم بروید، ضرر نخواهید کرد. نکتۀ بسیار مهمی که بسیاری از مدیران مارکام موفق نیز به آن اشاره می‌کنند، ضرورت آشنایی با حسابداری و کلمۀ «Finance» است. اگرچه برای کار شما واجب نخواهد بود، دانستن آن به شما دید و فهم بهتری می‌دهد که چگونه صاحبان برند یا تولیدکنندگان را از نظر مالی نیز توجیه کنید تا خط‌مشی شما را پیش بگیرند.

مدیریت ارتباطات بازاریابی در ایران

باتوجه‌به این توضیحاتم به سراغ «حورا وکیلی»؛ مارکام‌منیجر حال حاضر ریحون رفتم تا پرسش‌هایی را از او بپرسم و بیشتر با این عنوان شغلی و شرح وظایف او آشنا بشویم.

امکان دارد توضیح کوتاهی دربارۀ مارکام بدهید؟ و اینکه دقیقاً چیست؟

مارکام تیم تشکیل‌شده از افرادی است که کار تبلیغات مستقیم برای مشتری را به عهده دارند. درواقع هر چیز تبلیغاتی که تولید می‌شود و هر چیزی که از قسمت برندینگ جدا می‌شود، زیرمجموعۀ مارکام است. به عبارت ساده‌تر، اگر مارکتینگ را با روابط عمومی قاطی کنید، آن را هم بزنید و کمی دستکاری کنید، می‌شود مارکام یا همان ارتباطات بازاریابی.

چرا این شغل را انتخاب کردید؟

چون مارکام خیلی جدید است و جای پیشرفت دارد. می‌توان گفت دست آدم را در اجرای کارهای جدید و خلاقانه باز می‌گذارد و شغل بسیار بلندپروازانه‌ای محسوب می‌شود.

ارتباطات بازاریابی شامل چه چیزهایی است؟

ارتباطات بازاریابی شامل همه چیز می‌شود. از سوشال مدیا گرفته تا کمپین‌های خلاقانه تا روابط عمومی و ارتباط با مشتری تا تهیۀ خوراک تبلیغات برای سایت‌های مختلف حوزۀ بازاریابی و تمام چیزی که عملاً مارکتینگ به آن احتیاج دارد تا خود را نشان بدهد.

تفاوت مارکام و مارکتینگ در چیست؟

تفاوت مارکام و مارکتینگ در ارتباطات آن است. یعنی شما یک دپارتمان مارکتینگ دارید که مسئول دپارتمان مارکام می‌شود و مارکام در دل مارکتینگ به وجود می‌آید. این دپارتمان مارکتینگ مجموعه‌ای اهداف مشخص دارد و برای این‌ها احتیاج به یک سری ابزار و متریال دارد که مارکام برای آن تهیه می‌کند.

مارکام را چطور ارزیابی می‌کنید؟

من تخصص کافی برای ارزیابی این موقعیت شغلی ندارم. چون به نظرم خود مارکتینگ در ایران چیز بسیار جدیدی است. مارکام که بعد از آن وارد بازار ایران شده است، قطعاً جدیدتر و ناشناخته‌تر هم هست. مثلاً ما قبلاً فروش و تبلیغات داشتیم ولی دیجیتال مارکتینگ، بازارسازی (Market Development)، توسعۀ بازار (Market Penetration) و امثال این‌ها را نداشتیم. هم دانش آن خیلی جدید به داخل ایران آمده، هم اینکه در دنیا تقریباً جدید است و شغل قدیمی به حساب نمی‌آید. برای همین جای پیشرفت بسیاری دارد و می‌توان گفت: «می‌تونه بترکونه». به‌طورکلی فکر می‌کنم آیندۀ خیلی خوبی دارد و تمام کسانی که وارد این حوزه بشوند، گروه اولیه‌ای هستند که مدل بازار را می‌چینند و مشخص می‌کنند که یک مارکام‌منیجر یا نیروی دپارتمان مارکام چقدر برای کسب‌و‌کارها ارزشمند است.

نکتۀ دیگری که لازم است به آن اشاره کنم این است که در حال حاضر کسب‌و‌کارها به‌واسطۀ آدم‌های مختلف، در موقعیت شغل‌های مختلف، کارهای مارکام را مستقیماً زیر نظر مارکتینگ انجام می‌دهند؛ ولی کسب‌و‌کارهای بزرگ‌تر، مارکام را با تمرکز بیشتری به‌عنوان یک دپارتمان جداگانه دیده‌اند که در آن یک سری نیازها را کاملاً تعریف کرده‌اند، برای آن چارچوب گذاشته‌اند و به آن بودجه اختصاص داده‌اند و مشخص کرده‌اند که قرار است چه کاری انجام دهد.

آیندۀ مارکام را چطور می‌بینید؟

مارکام هم مثل تمام شغل‌های وابسته به مارکتینگ آیندۀ روشنی دارد؛ چون مارکتینگ کلاً شغلی است که روی بورس است. همین الان هم خیلی از کسب‌و‌کارها هستند که دوست دارند کار مارکتینگ را مخصوصاً به‌صورت دیجیتال انجام بدهند.

مارکتینگ بازار کار بسیار وسیعی دارد و با کمی پشتکار و هوش زیاد و حوصله می‌توان یاد گرفت و در آن کار کرد. مارکتینگ شغل تا حدود زیادی تجربی است. مثلاً شما با کارآموزی و خواندن می‌توانید یاد بگیرید. یعنی نیازی نیست حتماً به دانشگاه بروید و تا مقطع فوق لیسانس، فلان درس را بخوانید تا متوجه بشوید. همین که دانش روز دنیا را داشته باشید، می‌تواند به شما کمک کند.

من تا حدودی کار مارکام را برای شرکت‌های قبلی مثل اسنپ و کاله که در آن‌ها به‌عنوان مدیر بازاریابی دیجتیال، مدیر بازاریابی محتوا یا مشاور بازاریابی دیجیتال مشغول به کار بودم، انجام می‌دادم. اما ریحون این دپارتمان را به‌صورت مشخص و به اسم مارکام تشکیل داد. بهترین تعریف آن هم در جست‌وجوهای گوگل هست که می‌گوید: «دپارتمان مارکام از آدم‌های خلاقی تشکیل شده که وظیفۀ ارتباطات در تبلیغات را بر عهده دارند.» مثل شبکه‌های اجتماعی یا تولید محتوای تبلیغاتی، نه تولید محتوا برای فروش، از متریال‌های چاپی، بلاگی، ولاگ، یا کمپین های خلاقانه‌ای که به‌منظور دوست‌داشته‌شدن برند و افزایش آگاهی تولید می‌شوند و مارکام‌ها کارشان را انجام می‌دهند.

میزان حقوق دریافتی مارکام منیجر در ایران

به گزارش Indeed، میانگین حقوق دریافتی یک مارکام منیجر در یک سال در آمریکا حدود ۷۰هزار دلار است. برهمین اساس پیش‌بینی می‌کنم میانگین حقوق دریافتی یک مارکام منیجر در ایران حدود ماهی ۳ میلیون تومان به بالا باشد.
نکتۀ قابل توجه این حقوق این است که میزان حقوق دریافتی به عواملی همچون مهارت، سابقۀ کاری و … بستگی دارد.

¹⁾Hormond

²⁾Robert Half

³⁾Jobs Hilton

⁴⁾Total Jobs

⁵⁾What Is

⁶⁾Monster

⁷⁾Glassdoor

⁸⁾Paladin

⁹⁾Salary

¹⁰⁾Straumann

¹¹⁾Great Sample Resume

¹²⁾Safe

¹³⁾MaRS

¹⁴⁾McGraw Marketing

¹⁵⁾J D’Amico

¹⁶⁾DBSAlliance

¹⁷⁾Esomar

¹⁸⁾Wikipedia