شبکه‌های اجتماعی، تضعیف‌کنندۀ مرز واقعیت و عدم واقعیت

شما می‌تونید این قسمت را در آدرس‌های زیر بشنوید یا در ادامه به متن اون دسترسی داشته باشید:

• کست‌باکس
• اپل پادکست
• گوگل پادکست

شبکه‌های اجتماعی آمده بودند که ما را به دوستانمان نزدیک کنند، ولی به دلایل مختلفی مثل استفادۀ نادرست خودمان، ما را از نزدیک‌ترین دوستانمان هم دور کردند. نمی‌خواهیم بگوییم که شبکه‌های اجتماعی بد هستند، حرف ما این است که استفادۀ نادرست باعث می‌شود که ضررهایی را به دنیای واقعی ما وارد کنند.

شبکه‌های اجتماعی در کنار خوبی‌هایی که دارند، بدی‌هایی هم می‌توانند داشته باشند که یکی از پررنگ‌ترین‌هایشان همین کمرنگ‌کردن واقعیتی است که در آن زندگی می‌کنیم.

پیرو همین موضوع با ناهید مزیدی گپ زدیم.

لطفاً خودتون رو معرفی کنید؟

من ناهید مزیدی هستم، Mindset Coach (مربی نگرش) در حوزۀ Life Coaching (مربیگری زندگی). گرایش و علاقه‌مندی من در این حوزه بیشتر روی نگرش ما به زندگی و خودمون تأکید داره. اگه بخوام بگم چی شد که به این سمت‌و‌سو کشیده شدم، باید بگم با دیدن فیلم «راز» دربارۀ ذهن و دنیای ذهنی انسان‌ها کنجکاو شدم، اما می‌دونستم که واقعیت این نیست. دوست داشتم دربارۀ ذهن اطلاعات علمی داشته باشم، این شد که روی واقعیت تمرکز کردم، به دنبال این رفتم که مغز ما انسان‌ها چطور فعالیت می‌کنه؟ تابع چه قوانینی است و از این قوانین چگونه می‌تونم به نفع خودم استفاده کنم.

لطفاً کمی بیشتر توضیح بدید که تخصص شما چطور به انسان‌ها در مسیر زندگی‌شون کمک می‌کنه؟

انسان برای برداشتن هر قدمی به تفکر منطقی نیاز داره، باید حول محور منطق فکر کنه که چرا الان در این شرایط قرار گرفته؟ چه‌ جور انسانی است؟ چطور به این انسان تبدیل شده؟ نتایج اعمالش رو بررسی کنه و فکر کنه که این نتایج از کجا اومدن و از کدوم اقداماتش تأثیر گرفته‌اند؟

انسان برای تبدیل‌شدن به نمونۀ برتر خودش باید ابتدا خودش رو بشناسه و همه‌چیز رو بررسی کنه، اون وقت هست که برای پیش‌بردن قدم‌هاش به سمت جلو، آماده می‌شه. در این راه بحث بین واقعیت و غیر آن بسیار زیاد است. داشتن نگرش درست به واقعیت بسیار مهم است، بعضی‌ها نیازی به آموزش در این زمینه ندارن و آگاه هستن، اما بسیاری از ما در این راه به کمک نیاز داریم، مخصوصاً اگه دچار آسیب‌های روانی متعددی شده باشیم و یا جزء افرادی باشیم که اشتیاق فراوانی به کسب دستاوردهای بزرگ در مدت‌زمانی کوتاه دارن. در این مواقع، تشخیص واقعیت از غیر اون برامون سخت می‌‌شه، ذهن بر پایۀ منطق تصمیم نمی‌گیره، رفتارها و اقداماتمون غیرمنطقی می‌شه و قاعدتاً نتایجی هم که به دست میاریم، نتایجی پایدار و منطقی نیستن.

به‌طور خلاصه انسان به کمک مربی نگرش، منطق رو به‌عنوان شاخصی مهم قرار می‌ده و بُعد واقعی زندگی رو پررنگ‌تر می‌کنه. می‌توان گفت هر جا که فرد به هدفی که مقصودش بوده نرسیده و یا در حال درجازدن بوده، درواقع از واقعیات ملموس و روزمرۀ زندگی فاصله گرفته بوده است.

به نظر شما شبکه‌های اجتماعی، با توجه به توضیحاتتون و اهمیت توجه به بُعد واقعی زندگی، فرصت محسوب می‌شن یا تهدید؟

من فکر می‌کنم مانند هر مسئلۀ دیگه‌ای، شبکه‌های اجتماعی هم دوسویه دارن، هم تهدید هستن و هم فرصت. شبکه‌های اجتماعی تا جایی که به‌عنوان منبعی خوب و جامع برای آموزش و انگیزش محسوب می‌شن، عالی عمل می‌کنن؛ اما روی ناخوشایندشون رو وقتی نشونمون می‌دن که رابطۀ ما رو با واقعیت تضعیف کنن.

شبکه‌های اجتماعی چطور رابطۀ ما رو با واقعیت تضعیف می‌کنن؟

• اطلاعات غلط

مغز ما از شنیدن دروغ‌های خوشایند غرق در لذت می‌شه، مخصوصاً اگه در شرایطی ناسالم به سر ببره. شبکه‌های اجتماعی با ساده و آسون نشان‌دادن مسیرهای پر‌پیچ‌و‌خم، طولانی، پیچیده و گاهی دردناک، آسیب‌زا عمل می‌کنن. مانند «قانون جذب» که مسیر پرتلاطمِ تغییر رو کاری بسیار ساده وانمود می‌کنه، حتی عنوان می‌کنه نیازی نیست کار خاصی انجام بدید، فقط با ذهنتون جلو برید. این باور غلط و غیرواقعی به اقداماتی غیرواقعی و نتایجی ناخوشایند منجر می‌شه که جز آسیبِ بیشتر، چیزی در بر نخواهد داشت.

• محتوای سطحی و یا حرف درست ناکافی

گاهی سخنانی درست که تیتروار ادا می‌شن و بدون توضیح کافی مخاطب رو گمراه می‌کنن، او رو از واقعیت دور می‌کنن. وقتی بگوییم با تغییر فکرت زندگی‌ات رو تغییر بده، حرف غلطی نزده‌ایم، اما چون مکانیسم رو توضیح نداده‌ایم و از مسیر نگفته‌ایم، مخاطب رو گیج کرده‌ایم. درواقع، مخاطب با هر بار ناامیدشدن از بی‌نتیجه‌ماندن عمل به حرف‌های ناکافی، معتاد به جمع‌آوری اطلاعات بیشتری از این دست می‌شه، توهم دانایی او رو در بر می‌گیره، اما دانسته‌هاش عمیق نیست و به هیچ نوع نتیجۀ منطقی منجر نمی‌شه. او فکر می‌کنه حتماً اگه محتوای دیگه‌ای بیاموزه، این بار نتیجه خواهد گرفت و گاهی تقصیر رو بر دوش خود می‌اندازه که درست به آموزه‌هاش عمل نکرده است.

• محتوای زیاد و متنوع

دسترسی به دریایی از اطلاعات و منابع به‌خودی‌خود بد نیستن، اما ممکن است مخاطب همزمان با انواع محتوای متناقض بمباران بشه. در این صورت او به علمِ بدون عمل معتاد خواهد شد. فقط می‌خواد بدونه و بیشتر بدونه، بدون اینکه اقدامی در جهت پیشبرد اهدافش انجام بده. مانند کسی که مدام کتاب می‌خونه، اما از آموزه‌هاش هیچ بهره‌ای نمی‌بره و یا مخاطبی که تعداد زیادی از افراد و صفحات مختلف رو در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنه و فرصت استفاده از دانسته‌هاش رو هرگز به دست نمیاره.

• انگیزش بدون عمل

محتواهای تزیین‌شدۀ فراوانی در شبکه‌های اجتماعی پیدا می‌شن. تنها وظیفۀ این نوع محتوا، القای حسی خوب به مخاطب است. به او انگیزه می‌ده، مانند سمینارهای انگیزشی که فرد تا چند روزی حال خوش داره، اما نمی‌دونه چرا، و غیر از این حال خوش هم چیزی نصیبش نمی‌شه. درواقع، فرار از احساسات به نوعی یکی از راه‌های تضعیف رابطۀ ما با واقعیت است. ما دوست نداریم با واقعیت‌های تلخ رو‌به‌رو بشیم، فرار می‌کنیم و به ناکجاآباد می‌رسیم.

باید نگرشمون رو به زندگی عوض کنیم. هروقت منطقی فکر کردیم و باور داشتیم که همۀ مسیرها ساده و آسون نیستن، اینکه گاهی برای بعضی از کارها دیر می‌شه و ماهی تازه رو از آب‌گرفتن در اون زمان دیگه معنا نداره و یا گاهی ممکن است عزت نفس ما بالا و پایین بشه و این ایرادی نداره، اون وقت است که از واقعیت دور نشده‌ایم، منطقی تصمیم می‌گیریم و به نتایج واقعی دست پیدا می‌کنیم.

چه راهکارهایی پیشنهاد می‌کنید که ضمن دورنشدن از واقعیت بتونیم از بستر شبکه‌های اجتماعی نهایت بهره رو ببریم؟

شبکه‌های اجتماعی اطلاعات بیشتری رو در زمان کمتری به ما می‌رسونن که خیلی خوب است، اما این خودمون هستیم که که منطق رو معیار قرار می‌دیم و مراقب هستیم تا:

• درگیر محتوای سطحی نشیم.
• محتوای درست و کافی رو دنبال کنیم.
• به‌جای دنبال‌کردن محتواهای متنوع و زیاد، به چند منبع علمی و کافی اکتفا کنیم و از آموزه‌هامون در زندگی استفاده کنیم، عمیق بشیم و تمرین کنیم.
• وقت زیادی رو در شبکه‌های اجتماعی نگذرونیم که به فراموش‌کردن دنیای واقعی منجر بشه.
• از هر محتوایی که ادعای نشون‌دادن راهی آسون و ساده رو به‌صورت غیرمنطقی داره، دوری کنیم.

درنهایت باید بدونیم شبکه‌های اجتماعی اگه درست و با معیار منطق استفاده بشن، حکم یک مربی زندگی بدون پرداخت هزینه رو برای ما دارن.

اسپانسر: ذهن

با مرور زندگی بسیاری از افراد موفق، این‌طور به نظر می‌رسد که انگار چراغ جادو وجود دارد و تعدادی موفق به کشف آن شده‌اند. چراغ جادوی قدرتمندی به نام «ذهن» که هرکدام از ما نمونه‌ای منحصر‌به‌فردش را در اختیار داریم. ذهن ابزاری پر‌پیچ‌و‌خم و فوق‌العاده سریع و چابک است که به تغذیه، برنامه‌ریزی و هدایت نیاز دارد. اپلیکیشن ذهن (پلتفرم تخصصی معرفی کتاب صوتی رشد فردی و توسعۀ کسب‌و‌کار) این امکان را برای ما فراهم می‌کند.