ساده‌ترین پاسخ برای پرسش «توییتر چیست؟» می‌تواند این باشد که توییتر (Twitter) یک شبکۀ اجتماعی متن‌محور و محبوب در جهان است که مخاطبان خاص خود را دارد. این شبکۀ اجتماعی در داخل ایران فیلتر است، اما نکتۀ جالب این است که اکثر اخبار حوزه‌های مختلف و محتواهای طنز کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی و… برای اولین‌بار در توییتر منتشر می‌شود. توییتر دقیقاً مثل آبشار عمل می‌کند؛ محتواهای دست‌اول و اخبار موثق ابتدا داخل توییتر منتشر شده و بعد در تلگرام، اینستاگرام و جاهای دیگر پخش می‌شوند. اوایل دهۀ ۸۰ شمسی، اخبار قابل اتکا را حتماً باید از زیرنویس شبکۀ خبر تلویزیون یا روزنامه‌ها دنبال می‌کردیم؛ اما امروزه به‌خاطر پیشرفت رسانه‌ها، هر خبرنگار و هر شهروندخبرنگاری به‌نوعی برای خود رسانه به حساب می‌آید و می‌توان اخبار قابل اتکا را از صفحۀ آن شخص دنبال کرد یا با دنبال‌کردن هشتگ‌های داغ توییتر فارسی، از اخبار داغ روز باخبر شد.
توییتر چیست؟
واژۀ توییتر از نام‌آوای صدای گنجشک در طبیعت گرفته شده است. در فارسی به صدای گنجشک می‌گوییم «جیک جیک» و در انگلیسی می‌گوییم «Twitter». وجود پرنده در لوگوی توییتر هم به همین خاطر است. هم از طریق اپلیکیشن موبایل و هم از طریق نسخۀ وب می‌توانید به این شبکه دسترسی داشته باشید. به هر نوشته‌ای که در این شبکه منتشر می‌کنید یک توییت گفته می‌شود و به‌طور پیش‌فرض تمام کاربران و حتی کسانی که در این شبکه اکانت ندارند می‌توانند توییت شما را مشاهده کنند. (البته امکان تغییر تنظیمات اکانت توییتر از حالت عمومی به حالت خصوصی هم وجود دارد. شاید گاهی‌اوقات به فکر پاک‌کردن اکانت توییتر خود افتاده باشید، اما با تغییر تنظیمات می‌توانید حالتی را انتخاب کنید که فقط فالوئرهای شما بتوانند توییت‌هایتان را ببینند.)
در توییتر می‌توانید کاربران موردعلاقۀ خود را فالو کنید و به‌روزرسانی‌های آنها و نیز توییت‌هایی را که می‌نویسند در تایم‌لاین خود مشاهده کنید. هر کاربر می‌تواند اطلاعات گوناگونی را با بقیه به اشتراک بگذارد. اطلاعاتی از قبیل متن (با محدودیت ۲۸۰ کاراکتر)، عکس، ویدئو، لینک وب‌سایت‌های گوناگون و نقل‌قول‌کردن توییت‌های دیگران. برای آشنایی با ترفندهای توییتر و اصطلاحاتی که در توییتر استفاده می‌شود، مانند «ریتوییت»، «هشتگ»، «منشن» و یا سؤالاتی که برایتان پیش می‌آید از قبیل اینکه «فیواستار در توییتر چیست؟» می‌توانید نگاهی به فهرست اصطلاحات توییتر فارسی بیندازید.
جالب است بدانید که براساس رتبه‌بندی Alexa، توییتر قبل از فیلترشدن جزو پنج سایت محبوب در ایران محسوب می‌شد؛ اما در حال حاضر براساس رتبۀ الکسا حتی جزو ۵۰ سایت محبوب ایران هم دیده نمی‌شود. طبق آمارهای مختلف موجود در اینترنت، حدس می‌زنم که رتبۀ توییتر بین ۵۰تا۱۰۰ سایت محبوب کشور باشد.
این نوشته حاصل تجربیات فعالیت ما در توییتر است. البته پیش از این، بلاگرهای ایرانی بازی‌ای را در اواسط شهریور ۱۳۹۲ با نام #توییتربازی شروع کردند. آنها در توییتر دوستان خود را با هشتگ «من چطوری از توییتر استفاده می‌کنم» به بلاگ‌نویسی دعوت می‌کردند و هرکس چند خطی در‌این‌باره، در بلاگش می‌نوشت. اطلاعات مفیدی که قابلیت استفادۀ دوباره را داشت، به کمک Wayback Machine از بلاگ‌پست‌های آنها به دست آوردیم و از آنها در این بلاگ‌پست که آموزش توییتر است، استفاده کردیم.
تاریخچۀ توییتر چیست؟
توییتر پروژه‌ای بود که شرکت Obvious در مارس ۲۰۰۶ آن را به‌عنوان شرکتی پادکست‌محور ایجاد کرد؛ اما بعدها به نسخۀ اولیۀ همین توییتری تبدیل شد که امروز در دسترس ماست. نمونۀ اولیۀ توییتر، به‌عنوان سرویسی داخلی برای کارکنان Odeo استفاده شد و نسخۀ کامل آن در تاریخ ۱۵ژوئیه۲۰۰۶ معرفی گردید.
توییتر به‌عنوان نوعی میکروبلاگینگ در مارس ۲۰۰۶ به‌دست جک دورسی (Jack Dorsey) بعد از جلسات مداوم با ایوان ویلیامز (Evan Williams) ایجاد شد و در ژوئیۀ ۲۰۰۶ آغاز به کار کرد. (میکروبلاگینگ نوعی وبلاگ‌نویسی است که به کاربران امکان نوشتن متن‌های کوتاه و انتشار آنها را می‌دهد. وبلاگ‌نویس‌ها معمولاً در سایت‌های مختلف فعالیت می‌کنند و در حوزه‌های مختلفی همچون سیاست، ورزش، آشپزی، تکنولوژی و مد می‌نویسند.) در کنفرانس تعاملی سال ۲۰۰۷ که طی آن بیش از ۶۰هزار توییت ارسال شد، توییتر رشد انفجاری خود را شروع کرد. درواقع، آنها از این کنفرانس استفاده کردند و پایگاه کاربران خود را افزایش دادند. این میکروبلاگینگ در سال ۲۰۱۱ بیش از ۱۰۰میلیون کاربر داشت که در حال حاضر ۳۴۰میلیون توییت در هر روز می‌فرستند و بیش از ۱٫۶میلیارد جست‌وجو در توییتر انجام می‌شود. ابتدا در توییتر فقط ظرفیت نوشتن و انتشار ۱۴۰ کاراکتر وجود داشت، اما در سال ۲۰۱۷ تعداد کاراکترهای قابل استفاده در توییتر به ۲۸۰ کاراکتر افزایش یافت.
این شرکت ابتدا در کالیفرنیا به ثبت رسید و در حال حاضر دفتر اصلی توییتر در سان‌فرانسیسکوست؛ اما هم‌اکنون توییتر در نقاط مختلف جهان دفتر دارد و مشغول فعالیت است.
این شرکت ابتدا در کالیفرنیا به ثبت رسید و در حال حاضر دفتر اصلی توییتر در سان‌فرانسیسکوست؛ ولی هم‌اکنون توییتر در نقاط مختلف جهان دفتر دارد و مشغول فعالیت است.
اولین توییت در توییتر را جک دورسی در ۲۲مارس۲۰۰۶ در ساعت ۱۲:۲۰ بعدازظهر زد. او در توییت خود به راه‌اندازی توییتر اشاره کرد و نوشت: «من توییترم را فعال کردم».
اینکه اولین توییتِ توییتر دارای غلط املائی است نشان می‌دهد که کلاً هدف توییتر داشتنِ غلط املائی است؛ پس زیاد سخت نگیرید، البته بعضی از کاربران معتقدند که Twttr کوتاه شدۀ Twitter است.
توییتر در سال ۲۰۰۶ با شعار «چه کار می‌کنید؟» (What are you doing) پا به میدان وب گذاشت؛ اما در نوامبر ۲۰۰۹ این شعار به «چه چیزی در حال رخ‌دادن است؟» (s happening’What) تغییر کرد. در ژوئن ۲۰۱۲، تعداد کاربران توییتر از مرز ۲۰۰میلیون نفر گذشت و تعداد ۲۰۰میلیون توییت در روز به ثبت رسید. این عدد برابر با نوشتن ۱۰میلیون صفحه کتاب در روز است یا برابر با نوشتن ۸۱۶۳ نسخه از کتاب جنگ و صلح اثر لئو تولستوی.
توییتر این امکان را برای شما فراهم می‌کند که:
- از توییت‌ها برای ترویج نتایج تحقیقات خود استفاده کنید؛ مثلاً لینک‌دهی به مطالب وبلاگ، مقالات ژورنال‌ها و موارد دیگر.
- با توییت و ریتوییت، محتوای خود را به دست افراد بسیار زیادی برسانید.
- سایر متخصصان حوزۀ فعالیت خود را دنبال کنید.
- با افراد بسیار زیادی ازجمله متخصصان ارتباط برقرار کنید.
- از آخرین اخبار و تحولات آگاه شوید و آن را با دیگران به اشتراک بگذارید.
- مخاطبان جدیدی پیدا کنید.
- دربارۀ کارهای خود بازخورد و فیدبک بگیرید و به دیگران نیز بازخورد دهید.
- بحث‌ها و گفت‌وگوهای انجام‌شده دربارۀ رویدادهای مختلف را دنبال کنید؛ ازجمله کنفرانس‌ها و سمینارهایی که نمی‌توانید به‌صورت حضوری در آنها شرکت کنید.
- به‌عنوان شخصی با هویت خاص معرفی شوید.
در صورت تمایل می‌توانید کتاب‌های زیر را هم تهیه و مطالعه کنید:
- کتاب ارتباطات اجتماعی در عصر توییتر
- کتاب قدرت خواندن از سقراط تا توییتر
- کتاب بیش از ۱۰ هزار دنبال کنندۀ توییتر را به شکلی آسان، سریع و اخلاقی به دست بیاورید
پیرو توضیحاتمان دربارۀ توییتر، به سراغ آرش برهمند رفتیم تا سؤالاتی را دربارۀ توییتر از او بپرسیم. در ادامه می‌توانید گفت‌وگوی ما را بخوانید. آرش روزنامه‌نگار و سردبیر و یکی از مؤسسان ماهنامۀ پیوست است. این ماهنامه اولین نشریۀ راهبردی حوزۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات محسوب می‌شود. آرش عاشق تکنولوژی، ادبیات، مد، مسافرت و قهوه است. در خرداد ۱۳۹۰ حساب کاربری خود در توییتر را ایجاد کرده و امروز نزدیک به از ۲۰ هزار دنبال‌کننده دارد. اگر خواستید می‌توانید آرش را در توییتر و اینستاگرام هم دنبال کنید.
چطور شد که به توییتر آمدی و هدفت از فعالیت در توییتر چیست؟
قبل از عضویت در توییتر، در شبکه‌های اجتماعی دیگر عضو بودم؛ ولی هیچ‌وقت این حس را نداشتم که سبک و سیاق آنها همان سبک و سیاق محبوب من در یک شبکۀ اجتماعی هست. چند سال پیش هرکدام از شبکه‌های اجتماعی ماهیت خودشان را داشتند؛ اما هرچه بیشتر گذشته، هم‌گراتر شدهاند.
مثلاً فیس‌بوک برای داشتن ارتباط و در اوایل ورود به ایران، برای دوست‌یابی بود. خب در آن زمان این موضوع دغدغۀ من محسوب نمی‌شد. یا مثلاً اینستاگرام را هم‌زمان با توییتر عضو شدم؛ اما آن‌قدرها جذبش نشدم؛ چون من آدم کتابت و نوشتن هستم و نوشتن و روایت‌کردن خیلی راحت‌تر از این بود که بخواهم از چیزی، تصویر تهیه و منتشر کنم.
سال ۱۳۹۰ بر این اساس به توییتر آمدم که احساس می‌کردم قابلیت بسیار خوبی ازلحاظ اطلاع‌رسانی دارد. منظورم مشخصاً خبر و خبرسانی است و خب چون خبرنگار بودم، این موضوع برای من جذاب بود. اوایل ورودم مثل الان نبود که یک توییت از فردی خاص مثل یک سیاستمدار یا یک چهرۀ مشهور باعث اتفاق عجیب و غریبی بشود. سال ۱۳۹۰ اگر به توییتر می‌آمدی و حساب کاربری خاصی مثل The New York Times یا The Washington Post و… را دنبال می‌کردی، تا حدود زیادی به‌روز بودی و برات امکان خبر‌خواندن رو هم فراهم می‌کرد. من این ویژگی توییتر را خیلی دوست داشتم.
فکر می‌کنی چه چیزی باعث شده در توییتر تأثیرگذار باشی؟
برخلاف خیلی‌های دیگر که در جامعه فناوری ایران شناخته‌شده هستند، من در شبکه‌های اجتماعی قدیمی‌تر مثل گوگل ریدر و فرندفید و… نبودم؛ چون تازه داشتم وارد فضای شبکه‌های اجتماعی می‌شدم و در اجتماع خبرنگارهای کلاسیک دور و برم، جزو چند نفر اولی بودم که به شکل فعال وارد توییتر شدم. در واقع من اومدم ببینم در توییتر چه خبر است و قرار است چه اتفاقی بیفتد.
اتفاقی که در این سال‌ها برای توییتر افتاد این بود که از یک شبکۀ اجتماعی فردی به یک شبکۀ اجتماعی رسانه‌ای تغییر ماهیت داد. من هم که آن زمان تازه به توییتر آمده بودم، روی همین موج تبدیل‌شدن سوار شدم؛ چون ذاتاً آدمی رسانه‌ای بودم.
پس دو مولفه یعنی زمان حضورم و اینکه جزو اولین کسانی بودم که در حوزۀ فعالیتم، یعنی فناوری، عضو توییتر شدم، خیلی به شناخته‌شدن من در این فضای کمک کرد.
چطور شد که حساب توییتر تو وریفای (Verify) شد؟
ماجرای خیلی عجیبی دارد. فکر کنم حدود سال ۱۳۹۲ یا ۱۳۹۳ بود که در اوج کارهایم بودم. به‌طور هم‌زمان، هم کار تلویزیونی می‌کردم و هم ماهنامۀ پیوست در اوج دوران رشدش بود. چند پروژۀ روابط عمومی گرفته بودیم و همۀ این‌ها با هم تداخل پیدا کرده و بازه زمانی واقعا سنگینی رو داشتم از سر می‌گذروندم.
همان زمان به نمایشگاهی در برلین رفتم. به این دلیل توضیح می‌دهم که شاید همۀ کسانی که این مصاحبه را می‌خوانند، رسانه‌ای نباشند. در نمایشگاه‌ها قسمتی به اسم Media Center وجود دارد که به «مرکز رسانه‌ای» هم معروف است. این قسمت برای خبرنگارهاست؛ درواقع به بیان ساده محل ارتباط و اتصال رسانه‌ها و ژورنالیست‌ها با آن نمایشگاه است.
من معمولا آدمی هستم که خیلی زود دوست پیدا می‌کنم. در مدیا سنتر نمایشگاه برلین که بودم، با خبرنگارهایی از TechCrunch، GSMArena، The Verge و… آشنا شدم و با آنها گپ زدم. به‌جرئت می‌توانم بگویم تقریباً ۹۹درصد آنها در توییتر عضو بودند و از توییتر خودشون به نحو موثری برای خبررسانی استفاده می‌کردند؛ چون با ماهیت توییتر آشنا بودند و ازش بهره درستی می‌برند، اونها همه خودشون حساب کاربری رسمی داشتند. همدیگه رو دنبال کردیم و چند تا خبر و مطلب هم رد و بدل کردیم. همین.
اتفاق عجیب اینجاست که وقتی به تهران برگشتم، دیدم حساب کاربری توییترم وریفای شده! بعد از آن خیلی از دوستانم می‌گفتند تو چطور حساب کاربریت را وریفای کردی. من هم می‌گفتم واقعاً هیچ کاری نکردم، اما برای اطلاعات بیشتر می‌توانند این لینک را بخوانند.
قبل از وری‌فای‌شدن در توییتر، خیلی شخصی‌تر و روزمره‌تر می‌نوشتم، اما از وقتی وریفای شدم، ناخودآگاه نوشته‌هایم ناگزیر رسمی‌تر شد. اوایل یکی دو بار هم برای کنسل‌کردن تیک آبی وریفای اقدام کردم، اما توییتر موافقت نمی‌کرد و فکر می‌کرد حساب کاربری هک شده یا درخواست درست نوشته نشده. درنهایت وقتی دیدم بقیۀ فالوئرهایم کلاً به این تیک واکنش نشان می‌دهند، با خود گفتم حتماً عنصر موثر و مثبتی است و تا امروز موند.
از توییتر برای چه کارهایی می‌توان استفاده کرد و چه آورده‌هایی برای تو داشته؟
توییتر برای من سه ارزش واقعا رؤیایی داشت.
ارزش اول، پیدا‌کردن همکار بود. یعنی می‌توانم بگویم بیش از ۵۰درصد کسانی را که همکاری خود را با آنها در تحریریۀ پیوست شروع کردم، چه آنها که مانده‌اند و چه آنها که رفته‌اند، در توییتر پیدا کردم. آدم‌هایی خیلی متنوع که در حوزه‌های گوناگون فعال بودند. از روزنامه‌نگاری تا طراحی سایت و حتی همکاری رسانه‌ای.
ارزش دومش برای من پیدا‌کردن آدم‌های مرجع در سایر حوزه‌هایی بود که خودم با آنها آشنا نبودم. به‌سختی می‌توانستم آدم‌های مرجع را در حوزه‌های غیرتخصصی خودم، مثل گردشگری، اقتصادی،حقوقی و… پیدا کنم. مثلاً برای شرکت در عصرانه پیوست با فعالان توییتری و وزیر ارتباطات، از نوید برهانزهی به‌عنوان یک کارآفرین برای خانم‌های کارآفرین و آسیب‌پذیر در استان سیستان و بلوچستان دعوت کردیم. خب اگر توییتری وجود نداشت، نمی‌توانستم انسان فوق‌العاده‌ای مانند نوید را پیدا کنم و با زندگی و فعالیت‌های او و اجتماع اطرافش آشنا بشم.
ارزش سوم هم کاری است که من اسمش را می‌گذارم؛ خوداظهاری. وقتی به‌عنوان خبرنگار، روزنامه‌نگار و… در رسانه‌ای کار می‌کنید، همیشه دستتان زیر تیغ رسانه و ملاحظات آن است. شما به‌عنوان یک فعال رسانه‌ای، همیشه احتیاج دارید هویت خود را فارق از هویت رسانه هم شکل بدهید؛ چون رسانه مجموعه‌ای از اجبارها و الزام‌ها را هم به همراه دارد. توییتر این امکان را به من و به نظرم به خیلی از فعالین رسانه در سطوح بالاتر داد که جدا از مسئلۀ رسانه‌ای که دارند با آن کار می‌کنند یا نمی‌کنند، بتوانند صدا، تفکر و ارتباطات خودشان را داشته باشند. من از این طریق، سعی کردم نه در تضاد یا تقابل با رسانه‌‌های موجود، بلکه در مسیر تکامل و تقویت اونها کار کنم.
می‌گویند توییتر جریان‌ساز است. چقدر با این حرف موافقی؟ این جریان فضای مجازی چقدر می‌تواند در دنیای واقعی تأثیرگذار باشد؟
بعضی اصطلاحات، برآمده از فضای مجازی است و چون ما، مخصوصاً دوستان جوان‌تر، قسمت زیادی از عمر و وقت خود را در این فضا سپری می‌کنیم، فکر می‌کنیم که این مفهوم، ساخته و پرداخته فضای اجتماعی است. در‌حالی‌که اگر شما به روم باستان هم نگاه کنید، سیسرون به‌عنوان خطیب می‌آمده و در میدان رم حرف می‌زده و موج اجتماعی ایجاد می‌کرده؛ درواقع مثل نوعی اینفلوئنسر بوده. می‌شود گفت در هر بازه زمانی آدم‌هایی هستند که این تأثیرگذاری را نه به مفهوم اعتقادی آن، بلکه به مفهوم اطلاع‌رسانی‌اش به کار می‌برند و آن آدم‌ها مرجع آن جامعه، فعالان و… هستند. این ماجرا در فضای اجتماعی تسری پیدا کرده است.
این را هم تاکید کنم که به نظر من، ما پدیده‌ای به اسم اینفلوئنسر فضای مجازی نداریم. اگر هم چنین موجودیتی وجود دارد، عبارتی کاذب و غیرواقعی است. چیزی به اسم موج فضای مجازی هم نداریم؛ اگر هم وجود دارد، به نظر من چیزی شبیه توهم است. به عبارت دیگر مشخصاً در توییتر عدد فالوئرها چیزهایی راجع به شما می‌گوید؛ اما خیلی چیزها را هم نمی‌گوید. نباید درگیر تعداد فالوئرها بود، بلکه باید به میزان تأثیرگذاری افراد توجه کرد. آدم‌هایی هستند که چون شخصیتی واقعی در دنیای واقعی دارند، می‌توانند به کمک آن شخصیت واقعی، در شبکه‌های اجتماعی هم تأثیرگذار باشند. همچنین معتقدم موجی می‌تواند در فضای مجازی ماندگار باشد که یک سر آن حتماً به دنیای واقعی و واقعیت‌های آن وصل باشد؛ یعنی از دنیای واقعی سرچشمه گرفته باشد.
اگر برای حضور در شبکه‌های اجتماعی دیگر به راهنمایی احتیاج دارید می‌توانید به لینکدین چیست؟ + نکات زیرپوستی دربارۀ لینکدین یا اینستاگرام چیست؟ + نکات زیرپوستی دربارۀ اینستاگرام نیز نگاهی بیندازید.
منابع
ریپ بن شدن چیه؟ چجوری اکانتمو از ریپ بنی در بیارم
متوجه منظورتون نشدیم هلیای عزیز
چرا نمیتونم بازتوییت کنم؟
مستقیم میره تو نقل قول
احسان عزیز، تو همون قسمت بازتوییت، ریتوییت رو بزنی توییتت ریتوییت میشه.